Jak Zeb Colter budował TNA

Nigdy nie był wielką gwiazdą. W czasach NWA zdobywał co najwyżej mistrzostwa stanu Tennessee. Łatwo jednak zapadał w pamięć, bo nosił wąsy a'la Yosemite Sam i wygłaszał genialne proma. Wzorował się na nim sam Stone Cold. W latach 90. zahaczył o WCW i WWE, lecz tylko jako manager jobberów (jeden z nich jest dziś znany jako JBL). Potem było Portoryko i wreszcie TNA.

Dla Dutcha Mantella był to sentymentalny powrót. To właśnie w Nashville toczył zacięte boje z nieznanym wówczas szerzej Macho Manem. Żeby było ciekawiej, w tej samej hali, do której niedługo po swoim powstaniu wprowadziło się TNA. Fairgrounds Arena, czyli Asylum.

Nic tu jednak nie było przypadkowe. Za TNA stała rodzina Jarrettów, z którą Mantell przyjaźnił się od początku lat 80. Ojciec Jeffa, Jerry Jarrett, był jednym z najbardziej wpływowych promotorów w Tennessee. Dirty Dutchman pracował dla niego najpierw jako wrestler, a później booker.

- Był cholernie dobrym nauczycielem i lepszym bookerem niż ktokolwiek mógłby przypuszczać. Miał na mnie wielki wpływ - napisał o nim Steve Austin w swojej książce.

Austin trafił pod skrzydła Mantella niedługo po swoim debiucie. Totalnie zielony. - To był jakiś dramat. Po pierwszej walce podszedł do mnie i zapytał, jak mi się podobało. Odpowiedziałem, że łatwiej byłoby mi powiedzieć, jak mi się NIE podobało - wspomina. Dla Austina była to jednak bardzo cenna lekcja. - Dutch dał mi wtedy najlepszą radę, jaką w życiu usłyszałem. Powiedział: "Siedź na tym krześle i oglądaj walki. Tylko tak się czegoś nauczysz".

Jeff, ćpałeś coś?

Przygodę z TNA zaczął jako agent, czyli pośrednik między bookerami a szatnią. Pojawił się już na pierwszej gali w czerwcu 2002. Razem z nim przyjechało kilku jego wrestlerów z Portoryko, w tym m.in. Justice, czyli późniejszy Abyss - jeden z ulubieńców Mantella (to on wymyślił mu gimmick potwora). Dziś można się z tego śmiać, ale wtedy i jeszcze długo później Abyss uchodził za jednego z lepszych olbrzymów.

Nie od początku jednak Mantell tryskał entuzjazmem jeżeli chodzi o TNA. - Naćpałeś się czymś?! WCW właśnie dostało w dupę, choć miało miliony Turnera, a ty mi mówisz, że chcesz wystartować z własną federacją! Jesteś nienormalny! - huknął, gdy Jarrett junior po raz pierwszy powiedział mu o swoich planach. Mantell był jedną z wielu osób, które wierzyły (jak się później okazało - niesłusznie), że po upadku WCW resztka jego fanów przerzuci się na WWE. W tej sytuacji TNA powstałoby jako federacja dla nikogo, a on chciał oszczędzić swojemu przyjacielowi rozczarowań.

Podczas tej rozmowy Jarrett nie wiedział jeszcze nawet, skąd weźmie pieniądze. Wiedział za to, że jeśli czegoś nie zrobi, jego kariera zawiśnie na włosku. Mantell nie potrzebował go w Portoryko, a droga powrotna do WWE była dla niego zamknięta (afera ze stratą IC title na No Mercy '99). - Bezdomny musiał sobie wybudować dom - ironicznie podsumowuje kulisy powstania TNA portal Bleacher Report.

Ostatecznie Mantell zgodził się pomóc TNA, nie rezygnując z obowiązków bookera IWA Puerto Rico. Szybko jednak zrozumiał, że nie uda mu się pogodzić pracy w dwóch tak odległych miejscach. - Lot z Portoryko do Nashville trwał cały dzień. Wylatywałem więc we wtorek, żeby pojawić się na gali w środę, a już w czwartek wracałem z powrotem, bo w piątek zaczynały się gale w Portoryko. Marnowałem trzy dni, a tylko za jeden dostawałem pieniądze - wyjaśnia.

Portoryko było dla Mantella priorytetem, bo z jego pozycją w tamtejszym wrestlingu nie musiał się martwić o brak pracy. Tymczasem TNA było nowinką na rynku i nikt nie wiedział, czy przetrwa pierwsze pół roku.

Fani mówią, co bookować

W tym czasie Portoryko przeżywało akurat zaciętą wojnę wrestlingową. Młode, ale ambitne IWA rzuciło wyzwanie WWC (federacji tegorocznego Hall of Famera Carlosa Colona), które od blisko 30 lat rządziło na Karaibach. Mantell zaczął tę wojnę w mundurze WWC, ale w 2001 przeszedł do obozu rywala. - Powody były dwa: pieniądze i niechęć WWC do jakichkolwiek zmian - przyznał w jednym z wywiadów.

Przed jego przybyciem IWA notowało straty rzędu 10 tys. dolarów tygodniowo. Wystarczył jednak rok, by federacja ta nie tylko zaczęła wychodzić na swoje, ale też dokonała niemożliwego, czyli przebiła popularnością WWC. Portoryko oszalało na punkcie wrestlingu bardziej niż USA w czasie poniedziałkowych wojen Raw-Nitro. W szczytowym momencie gale IWA oglądano w co drugim (dosłownie!) domu, w którym był akurat włączony telewizor. W ten oto sposób Mantell zyskał sławę cudotwórcy.

Mantell: - Nie byłem genialnym bookerem, ale niezłym obserwatorem. Jeśli widziałem, że fani oglądają walkę jakiegoś wrestlera na stojąco, to od następnej gali zaczynałem go pushować. To fani mówili mi, co mam bookować.

Wieści o jego sukcesach szybko dotarły do Stanów. Fani i dziennikarze wrestlingowi zastanawiali się, czy TNA pod jego wodzą mogłoby stawić czoła WWE. - Początki IWA bardzo przypominały początki TNA. WWC uważało IWA za małą federacyjkę, która nie jest w stanie mu zagrozić, a dziś to IWA rozdaje karty w Portoryko. Jeśli WWE popełni ten sam błąd, zlekceważy konkurencję i nie wprowadzi zmian, to może być różnie - napisał jeden z portorykańskich fanów.

We wrześniu 2003 Mantell został bookerem TNA. W wywiadzie udzielonym niedługo potem stwierdził: - Nic nie stanie się w tydzień, ani nawet w miesiąc. Budowa musi trwać. Ale nie będę prosił fanów o cierpliwość, bo oni płacą i wymagają.

Nash gwiazdą X-Division

Jarrett pytany o to, dlaczego właśnie Mantell, odpowiadał, że to "oldskulowiec", a właśnie takich ludzi potrzebuje TNA. Oldskulowość Mantella polegała m.in. na tym, że jego zdaniem wrestler powinien mieć przede wszystkim osobowość, a nie ładny wygląd.

- Abdullah the Butcher, Bruiser Brody, Ric Flair, Roddy Piper... Każdy z nich był JAKIŚ! A dzisiaj wszyscy wyglądają tak samo i mówią tak samo, bo jedna osoba pisze im teksty. W moich czasach tego nie było. Albo wrestler umiał zainteresować sobą publiczność, albo nie. To była jego robota, a nie bookera - podkreśla.

W TNA nie brakowało oczywiście wrestlerów bez osobowości. Pech chciał, że byli to przeważnie reprezentanci X-Division, wówczas jeszcze flagowego produktu federacji. Faceci, którzy czarowali na ringu swoimi akrobacjami, byli zupełnie bezradni, gdy przyszło sięgnąć po mikrofon i walnąć promo. Nie umiał tego zmienić ani Mantell, ani Dusty Rhodes, który przez kilka miesięcy (listopad 2004-maj 2005) był jedynym bookerem TNA. Przełom nastąpił dopiero w 2006, gdy Mantell wymyślił komediowe Paparazzi Championship Series z Kevinem Nashem jako samozwańczą legendą X-Division.

Ściągnęło to zresztą na Nasha gromy. Wielu fanów przypominało, że to właśnie on wymyślił złośliwe określenie "vanilla midgets" ("mdłe karły") na niewielkich, świetnych technicznie wrestlerów, którym niestety brakowało osobowości. Prawdziwym celem Nasha, zdaniem tych fanów, miało więc być zniszczenie X-Division i wypromowanie się jej kosztem. W obronę musieli go wziąć sami wrestlerzy tej dywizji.

Austin Aries (w czasach Paparazzi Austin Starr): - Kevin robił co mógł, by dodać X-Division trochę osobowości. Nadawał się do tego doskonale, bo sam jest wielką osobowością. Ja i moi koledzy z X-Division świetnie się z nim bawiliśmy.

To nie Hernandez miał być w LAX

Podpisanie kontraktu z TNA nie oznaczało jednak końca romansu z Portoryko. Przez kilka pierwszych miesięcy Mantell kontynuował pracę w IWA jako konsultant. Prezes tej federacji Victor Quinones czuł jednak, że tak naprawdę go nie potrzebuje i pewnego dnia po prostu podziękował mu za współpracę. W tej sytuacji Mantell ponownie dogadał się z WWC, czym wywołał mały skandal. Wojna wrestlingowa była przecież w toku, a TNA, którego Mantell był teraz ważnym pracownikiem, było w niej sojusznikiem IWA.

Obie federacje, głównie zresztą z inspiracji Mantella, wymieniały się wrestlerami praktycznie od początku istnienia TNA. Do Portoryko jeździł np. Jeff Jarrett, a w przeciwnym kierunku Apolo, kilkakrotny mistrz IWA. Po rozstaniu z tą federacją Mantell coraz częściej bookował jednak wrestlerów TNA na galach WWC. Oficjele IWA domagali się wyjaśnień, ale Jarrettowie niewiele mogli zrobić. Z mało którym wrestlerem TNA miało bowiem kontrakt na wyłączność.

Koniec końców TNA zdecydowało się współpracować z obiema portorykańskimi federacjami. Zaangażowanie Mantella w WWC sprawiało jednak, że to ta federacja mogła liczyć na większe przywileje. Z tego m.in. powodu IWA zablokowało transfer jednej ze swoich gwiazd - Ricky'ego Banderasa do TNA wiosną 2006.

Banderas miał dołączyć do LAX - wymyślonej przez Mantella stajni latynoskich gangsterów (najlepszy gimmick 2006 według czytelników Wrestling Observera) - i zastąpić tam wyrzuconego z TNA Apola. Blokada ze strony IWA pokrzyżowała jednak te plany, w wyniku czego wolne miejsce w LAX w trybie awaryjnym zajął Hernandez.

Banderas pojawił się w TNA dopiero w drugiej połowie 2007 (był już wówczas wolnym wrestlerem), ale nie jako kamrat Homicide'a, tylko jako Judas Mesias, przyrodni brat Abyssa.

Papa Knockout

Mantell nie mógł jednak umeblować TNA po swojemu. O ile w Portoryko był jedynym bookerem i tylko od niego zależało, kto dostanie push, i w jakim kierunku pójdzie dany storyline, o tyle w TNA był tylko członkiem komitetu bookerskiego. Jego skład zmieniał się parokrotnie, ale najczęściej zasiadali w nim jeszcze Vince Russo i Jeff Jarrett.

- Nienawidzę komitetów! W Portoryko, jak miałem pomysł na storyline, to wiedziałem, jak go poprowadzić od początku do końca. Najpierw to, potem to i to. A w komitecie jest tak: przedstawiasz pomysł, potem każdy dorzuca swoje trzy grosze i na końcu nic już nie ma sensu - mówi.

Jest jednak jedna rzecz, którą Mantell stworzył od podstaw sam - Knockouts division. Sam szukał zawodniczek, sam je szkolił i sam pomagał im rozwijać gimmicki. Niemal rok zajęło mu przekonanie Russo i Jarretta, że w TNA jest miejsce dla walczących kobiet. Okolicznością sprzyjającą było wydłużenie Impactu do dwóch godzin.

Mantell: Skoro kobiety mogą być poważnie traktowane w takich sportach jak tenis czy koszykówka, to mogą też we wrestlingu. Oczywiście w WWE jest inaczej, bo tam większość kobiet może co najwyżej walczyć na poduszki. Pomyślałem jednak, że skoro mamy być alternatywą, to musimy dać szansę tym, które wiedzą, co to wrestling.

- Pamiętam, jak błagałyśmy TNA: "Pozwólcie nam walczyć! Pozwólcie nam walczyć!" I w końcu pozwolili. Moja walka z Traci Brooks była chyba pierwszą walką kobiet w historii TNA - wspomina Gail Kim, jedna z lepszych wrestlerek. W TNA pojawiła się jesienią 2005 i przez ponad rok odgrywała wyłącznie rolę managerki (Jarrett, AMW). To właśnie ona i Traci jako pierwsze dowiedziały się od Mantella o powstaniu dywizji.

Knockouts błyskawicznie zrobiły furorę. Z jednej strony niezły wrestling, a z drugiej wyraziste postacie: Awesome Kong, ODB, Beautiful People. Doszło wręcz do tego, że segmenty z Knockouts osiągały jedne z najlepszych ratingów. - Tacy goście jak Kurt czy Sting zarabiają dziesiątki tysięcy dolarów, a dziewczyny nieporównywalnie mniej. Ale gdy przyszło do walki Kurt vs. Sting, to miała ona rating 1.0 albo 1.1, podczas gdy walka kobiet 1.3 - mówi Mantell.

Awesome Kong: - Dutch czuwał nad moją postacią dopóki nie odszedł z TNA. Po jego odejściu Knockouts division zeszło na psy. Nikt już nie był za to odpowiedzialny.

Fire Russo

- Prywatnie Russo to bardzo fajny facet. Jego problemem jest natomiast to, że nie chce brać odpowiedzialności za gówno, które zabookował - twierdzi Mantell. Koronny przykład to Last Rites Match Sting vs. Abyss z Destination X '07.

Przed galą TNA nie pofatygowało się nawet, by wyjaśnić zasady tej walki, więc fani nie wiedzieli, czego się spodziewać. Potem okazało się, że jest to zwykły casket match z przekombinowanymi efektami. Np. na każdym narożniku stał świecznik z zapalonymi świecami, a trumna (nazywana przez komentatorów "łożem śmierci") była opuszczana z sufitu. Do legendy przeszły chanty "Fire Russo", które jako jedyne przerywały ciszę zażenowania panującą podczas walki.

- Nie miałem z tą walką nic wspólnego! Ale Russo poleciał do Dixie z maślanymi oczami, mówiąc: "To nie moja wina! To wszystko Dutch zabookował"! - wspomina Mantell. Russo dał już zresztą próbkę możliwości kilka miesięcy wcześniej, bookując równie niesławny Reversed Battle Royal. - Najgorsza walka, w jakiej kiedykolwiek uczestniczyłem - podsumowuje Sonjay Dutt.

Losy Russo w komitecie układały się różnie. Jesienią 2003 został z niego usunięty, bo do TNA miał przyjść Hogan (nie chciał współpracować z Russo po incydencie z WCW Bash at the Beach '00). Wrócił dopiero jesienią 2006. W federacji zastał jednak Jima Cornette'a, swojego największego hejtera.

Mantell: - Cornette nienawidzi Russo od czasów WWF, bo uważa, że to przez niego został zwolniony.

Cornette pojawił się w TNA niedługo przed powrotem Russo. On i Mantell znali się jeszcze z czasów, gdy obaj pracowali dla Jerry'ego Jarretta w Tennessee. Potem, w latach 90., Dutchman był komentatorem w federacji Cornette'a - SMW. Zbierał za to bardzo przychylne opinie. Mantell lubił Cornetta i rozumiał jego niechęć do Russo. Lubił też jednak Russo, więc postanowił być pośrednikiem między nimi.

Reakcja Cornette'a na powrót Russo była oczywista - oświadczył, że odchodzi. Po długich namowach ze strony Mantella i Jeffa Jarretta postanowił jednak zostać. Nie oznaczało to jednak rozwiązania problemu, bo Cornette nie zamierzał nawet udawać, że toleruje Russo. Nie odzywał się do niego, a gdy znajdowali się w jednym pomieszczeniu, zajmował najdalsze miejsce. Atmosfera za kulisami była naprawdę ciężka.

- W takich okolicznościach bookowanie gal samo w sobie jest chyba wyzwaniem? - pyta dziennikarz. - Człowieku, czułem się jak niańka! - odpowiada Mantell.

Sekretarka Stephanie

TNA pożegnało się z Mantellem w lipcu 2009, prawie sześć lat po powierzeniu mu stanowiska bookera. Miesiąc później z federacji wyleciał Cornette (znów oskarżył o to Russo). Dixie Carter przygotowywała już grunt pod prawdopodobne przybycie Hogana i Bischoffa, z którymi intensywnie negocjowano. Jarrett nie mógł nic poradzić, bo po ujawnieniu jego romansu z Karen Angle, jego zakulisowa pozycja mocno ucierpiała.

Mantell zapamiętał TNA jako federację "z najlepszym rosterem, jaki kiedykolwiek widział". Roster ten był też jednak, jego zdaniem, rozbudowany do niemożliwości. - Mieliśmy sześćdziesięciu wrestlerów i nie dało się skupić na nich wszystkich. Czasami bookowaliśmy ich na siłę, by tylko mogli dostać pieniądze. Mieli płacone od występu, więc siedzenie w domu, nawet na kontrakcie, równało się brakowi pieniędzy. A rachunki trzeba było płacić. Czasami booker musi poświęcić kreatywność, by nikogo nie udupić życiowo - wyjaśnia.

W 2012 drogi Mantella i TNA skrzyżowały się ponownie w związku z Ring Ka King. Ale to tylko dlatego, że osobą odpowiedzialną za ten projekt był Jarrett.

W 2013 powrócił do WWE jako manager Jacka Swaggera. Nazwisko Zeb Colter nie wzięło się z przypadku - poprzednie wcielenie Mantella w WWE nazywało się Uncle Zebekiah.

Co ciekawe, bardzo długo pytania o WWE irytowały Mantella. Wszystko przez Dave'a Meltzera, który na początku lat 2000 puścił w świat informację, że Stephanie McMahon (wówczas szefowa bookerów tej federacji) odrzuciła jego podanie, stwierdzając, że nie wie, kim jest.

- Nigdy nie aplikowałem o pracę w WWE! To oni sami skontaktowali się ze mną. Sekretarka Stephanie poprosiła, żebym wysłał im dwa storyline'y i podpisał oświadczenie, że zrzekam się praw do nich. A więc jeśli by się spodobały, to WWE mogłoby je wykorzystać, a ja nie dostałbym za to ani centa. Pomyślałem: a niech idą w cholerę! - pieklił się w jednym z wywiadów.